Bhagavat Gita
13.21
అనాదిత్వా న్నిర్గుణత్వాత్ పరమాత్మా ఆయా మవ్యయః
శరీరస్థో అపి కౌన్తేయ ! న కరోతి న లిప్యతే
కౌన్తేయా ! అవ్యయుడగు ఈ పరమాత్మ ఆదిలేనివాడగుట చేతను, గుణరహితుడైనందునను శరీరమునందున్నను కర్మలను చేయడు. కర్మలచే అంటబడడు
యథా సర్వగతం సాక్షామ్యత్ ఆకాశం నోపలిప్యతే
సర్వత్రావస్థితో దేహే తదాత్మా నోపలిప్యతే
సూక్ష్మమైనందున సర్వగతమైన ఆకాశము దేనిచేతను అంటబడని విధముగ ఆత్మ దేహమునందు సర్వత్ర ఉన్నను అంటబడదు
యథా ప్రకాశయత్వేకః కృత్సనo లోకమిమం రవిః
క్షేత్రం క్షేత్రీ తథా కృత్సనo ప్రకాశయతి భారత!
అర్జునా! ఒక్క సూర్యుడు సమస్త ప్రపంచమును ప్రకాశింప జేయునట్లు క్షేత్రజ్ఞుడు క్షేత్రము నంతటిని ప్రకాశింపజేయుచున్నాడు
క్షేత్రక్షేత్రజ్ఞయో రేవం అంతరం జ్ఞాన చక్షుషా
భూత ప్రకృతి మోక్షం చ యే విదుర్యాంతి తే పరమ్
ప్రాణులు ప్రకృతి చేత విడువబడు మార్గమును తెలిసికొనుచున్నారో వారు మోక్షమును పొందుచున్నారు
నా చిన్నప్పుడు సినిమాలు తక్కువగా విడుదల చేసేవారు. నేనున్న పల్లెలో ప్రపంచ సంబంధాలున్న సంస్థలులేవు. అలాగే సినిమా హాళ్లు, సమావేశ మందిరాలు లేవు. అప్పుడప్పుడు ఒక ఉత్సాహపూరితుడైన వ్యక్తి తన వాహనములో ప్రొజెక్టర్, జనరేటర్, ఒక పాత ఆంగ్ల ఫిల్మ్ తీసికొని వచ్చేవాడు. మేము ప్రొజెక్టర్ ను ఒక గుడారంలో పెడితే, ఊర్లో వారందరూ చీకటైన తరువాత సినిమా చూడడానికి అక్కడ గుమిగూడేవారు. వాళ్ళకు అదొక కొత్త వింత. వాళ్ళు ఆ రోజుల్లో చాలా అమాయకులు. చాలామంది ఆ ఊరొదిలి ప్రక్క ఊరుకు కూడా వెళ్ళలేదు. మేము ఆ సినిమాని చూస్తున్నాం కానీ, దాని గూర్చి పూర్తి అవగాహన లేదు. మాకు తెలిసింది అదొక చలనచిత్రమని. ఒకడు తెరమీద ఏమవుతున్నాదో ఎవరూ అడగకుండానే గట్టిగా చెపుతూవుంటే ఎవరూ అభ్యంతరం చెప్పేవారు కాదు. కానీ ఆ చిత్రాలు ఎంత అనుభూతిని ఇచ్చేవంటే, మేము మా చుట్టూ ఉన్న ప్రపంచాన్ని మరచేవాళ్ళం. తెరమీద ఒక దొంగ పడుక్కుని ఉన్న వ్యక్తి వెనుక ఉంటే, మేము చిన్న పిల్లల్లాగ ఊపిరి బిగ పెట్టు కొనేవాళ్ళం. నా మామయ్య తెరమీద నిద్రిస్తున్న వ్యక్తి నుద్దేశించి "నిద్రలే, వాడి దగ్గర కత్తి ఉంది" అని అరిచేవాడు.
పాత రోజులు గుర్తుకు తెచ్చుకోవడం సరదాగా ఉంటుంది. మనం సినిమా అనే ఆభాశకు ఎంత అలవాటు పడ్డామంటే, దాని శక్తిని మరచిపోతున్నాం. పౌలీన్ కేల్ "మనని చీకటిలో అవాక్కయి పిస్తాయి" అన్నారు. చూసినంత సేపూ నిజమైన ప్రపంచం గూర్చి మరచిపోతాము. జీవితం -- ప్రపంచంతో వేర్పడిన ఉనికి -- అదే చేస్తుంది. సినిమాలు మనకు ప్రపంచంతో వేర్పాటు ఎలాగ అన్నది ముఖ్యంగా చెప్తాయి.
నేనూ, క్రిస్టీన్, గాన్ విత్ ది విండ్ అనే సినిమా చూడడానికి వెళ్ళేము. ముందు ఆ మిలమిలలాడే తెర మీద తెల్లని కాంతి పడుతున్నాది. అంతలోనే అది తన రూపాన్ని చిన్న కిటికీగా మార్చుకున్నట్టయి, మమ్మల్ని క్రిందటి శతాబ్దంలోని అమెరికాలో దక్షిణ ప్రాంతానికి తీసికెళ్లింది. ఎక్స్ట్రా లు కాకుండా ఆ సినిమాలో కొన్ని డజన్ల పాత్రలు ఉన్నాయి. వాళ్ళు వస్తూ పోతూ ఉన్నారు. ఒక మారు క్లార్క్ గేబుల్ తెర అంతా వ్యాపించి ఉంటాడు. మరొకమారు వివియన్ లై తెరంతా ఉంటాడు. హఠాత్తుగా తెర మీదకి గుర్రాలూ , సైనికులూ యుద్ధానికి వస్తారు. సినిమా అయిపోయిన తరువాత ఆ తెర తన సహజ స్థితికి వస్తుంది. అది తెల్లగా అసంగత్వంగా ఉంటుంది.
ఇది చెప్తే ఊర్లో ఉన్న నా మామయ్య ఆశ్చర్య పడేవాడు. ఆ చిత్రాలు ఎంతో నిజం అనిపించేవి. కానీ తెర మీద ఎవ్వరూ రంగులు పూయలేదు. ఉద్రేకం, యుద్ధం, డిక్సీ మండుతున్నప్పటి మంటలు ఏవీ తెర మీద గురుతు వేయలేదు. ఒకే కాంతి వివధములైన పాత్ర ధారులను తెరమీద చూపించింది. క్లార్క్ గేబుల్ మీద పడ్డ కాంతి, వివియన్ లై మీద కూడా పడింది. మనం కూడా ఆఫీస్ లో , దుకాణాల్లోనూ ఒకరినొకరు చూసుకొని ఇలా ఆలోచిస్తాం: "వాళ్ళు ఎంతో మారిపోయేరు. వాళ్ళు వేరే విధంగా చేష్టలు చేస్తున్నారు. నేను అటువంటి బట్టలు ఎప్పుడూ కట్టుకోను. నేను నా పైవాడితో ఆఫీస్ లో అలా మాట్లాడను. నేను ఆ సంస్థ యొక్క నూడుల్స్ తినను. కాబట్టి మనమందరము లోపల సమానంగా ఉన్నామని ఎలా తలుస్తాము?" ఎలా ఐతే ఒకే కాంతి సినిమాలో పాత్రలను తెరమీద చూపిస్తోందో, అలాగే ఆత్మ యొక్క ప్రకాశము క్షేత్రములో ప్రసరించి వివధములైన శరీరాలను ధరించి వేర్వేరు రూపాలతో కనిపిస్తున్నాది
మనము ఈ దృష్టాంతాన్ని పొడిగించ కూడదు. ఎందుకంటే మన శరీరాలు మిథ్య కాదు. కానీ మనలోని తేడాలు మిథ్య. ఒకే ఆత్మ మన వివిధములైన శరీరాలను , వ్యక్తిత్వాలను చైతన్యవంతము చేస్తున్నాది. సినిమా అంతమైన పిదప, ప్రొజెక్టర్ ను ఆపివేస్తే ఎంత గొప్ప పాత్ర అయినా మనుకగుపించదు. తెరమీద ఏమీ లేదు. ఫిల్మ్ వల్ల దానికి రంగులు, పాత్ర ధారులు ఆపాదించబడ్డాయి. కఠ ఉపనిషత్తు అడుగుతుంది: "ఆత్మ శరీరాన్ని విడిచితే, ఏమి మిగులుతుంది?" పంచభూతాలు తప్ప ఏమీ మిగలవు. ప్రాణం, చైతన్యం, బుద్ధి, ఉనికి అన్నీ ఆత్మ వల్లనే సాధ్యం.
సాన్ ఫ్రాన్ సిస్కో లోని ఒక సినిమా హాల్లో పాత ఏడుపు సినిమా కొన్ని నెలలుగా చూపిస్తున్నారు. ఇప్పుడు అక్కడ రిచర్డ్ అటెన బరో దర్శకత్వంలో చేయబడిన "గాంధీ" సినిమా చూపిస్తున్నారు. మొదట ఒక హీనమైన వ్యక్తి యొక్క పాత్రలో హింస, స్వార్థం, కామం, క్రోధం చూపించేరు. గాంధీ సినిమా ఉత్కృష్టమైన మానవ జీవితాన్ని చూపిస్తుంది. ఒక సాధారణ మనిషి ప్రేమ, సత్యం, అహింస లతో తనను ఎలాగ మహా మనీషి గా మార్చుకొన్నాడో, ఎలాగ మనను మలిచేడో, ఆ సినిమా ప్రతిబింబింప చేస్తుంది.
నాకు ఆ సినిమా హాలు చేసిన ఎన్నికకు ఆనందం కలిగింది. ఆ నగరం అంతా ఆ సినిమా వల్ల లాభం పొందింది. కానీ చిత్రాన్ని చూపించిన తెరలో ఎటువంటి మార్పూ లేదు. మనం దానిమీద హింస చూపవచ్చు. కానీ దానికి ఎటువంటి హానీ జరగదు. దానిమీద మంటలు చూపవచ్చు. కానీ అది మండిపోదు. అలాగే శ్రీకృష్ణుడు మనకు చెప్పే బోధ: ఆత్మ కి మన ఆలోచనలు, కర్మలు చెందవు. అనగా ఆత్మని వాటితో ప్రభావింప చేయలేము.
మనము దీన్ని నిజంగా అర్థం చేసుకొంటే, మన భుజస్కందాల మీదనుంచి గతంలో చేసిన తప్పులన్నీ తీయ బడతాయి. మనం మన శరీరముకాదు. మనం మనస్సుము కాము. శరీరము ఒక పదార్థము. సహజంగా అది భౌతిక ప్రపంచంతో లావాదేవీ పెట్టుకుంది. మనస్సు సహజంగా తప్పులు చేస్తుంది. శరీర, మానసిక కర్మల మధ్య అవినాభావ సంబంధం ఉంది. కాని మన ఆత్మ వాటివల్ల కళంకమైనది లేదా హీనమైనది కాలేదు. వ్యక్తిత్వం లోలోపల ప్రతి మనిషిలోనూ, అతడు ఎన్ని తప్పులు చేసినా, శుద్ధత, పరిపక్వత ఉన్నాయి. అలాగ గతంలో మనము ఎన్ని తప్పులు చేసినా, మనలో ఎన్ని లోటుపాట్లున్నా, మన వ్యక్తిత్వము యొక్క ప్రతి కళంకమును చెరుపుగోగలం.